ข้าวส้ม --- อาหารชาติพันธุ์จากเมืองสามหมอก

    “หมอกสามฤดู กองมูเสียดฟ้า ป่าเขียวขจี ผู้คนดี ประเพณีงาม ลือนามถิ่นบัวตอง”

    อ่านคำขวัญข้างต้นแล้ว คิดถึงจังหวัดไหนในประเทศไทยกันบ้าง?

    หลายคนคงจะตอบได้ทันที....ใช่แล้วค่ะ คำขวัญนี้เป็นของจังหวัดแม่ฮ่องสอนหรือเมืองสามหมอกนั่นเอง หลายคนที่เคยไปคงจะประทับใจกับภูมิประเทศที่งดงาม ด้วยเส้นทางที่คดเคี้ยวถึง 1,864 โค้ง คนที่เมารถอาจประทับใจไม่รู้ลืม หรือไม่ก็จำไม่ได้เลยเพราะกินยาแก้เมาหลับ ตลอดทาง

    แม่ฮ่องสอนมีความโดดเด่นหลายด้าน ทั้งสภาพภูมิประเทศที่มีภูเขาสูงสลับซับซ้อน มีหมอกปกคลุมเกือบตลอดทั้งปี มีความหลากหลายทางด้านวัฒนธรรมและประชากรจากหลายกลุ่มชาติพันธุ์

ความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์ที่แม่ฮ่องสอนนั้น มีความน่าสนใจมาก เพราะมีกลุ่มชาติพันธุ์ที่อยู่รวมกันถึงประมาณ 10 กลุ่มชาติพันธุ์ (ข้อมูลอ้างอิงจากประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดแม่ฮ่องสอน อ.ประเสริฐ ประดิษฐ์) ได้แก่  1. ไทใหญ่ (ไต) 2. กะเหรี่ยง 3. คนเมือง (ล้านนา) 4. ละเวื้อะ (ลั้วะ) 5. ลาหู่ (มูเซอ) 6. ลีซู (ลีซอ) 7. ม้ง (แม้ว) 8. ปะโอ  9. กะเหรี่ยงแดง (คะยา) 10. จีนยูนนาน

    เมื่อได้มีโอกาสไปเยือนเมืองสามหมอกอีกครั้ง คราวนี้ได้เข้าไปชม ชิม และขอเรียนรู้วัฒนธรรมการทำอาหารของพี่น้องชนเผ่ากันถึงก้นครัวเลยทีเดียว อาหารจานแรกเป็นของชาวไทใหญ่ ซึ่งอาศัยอยู่ในหลายอำเภอของจังหวัดแม่ฮ่องสอน แต่ที่เราได้มีโอกาสไปชม ชิม และขอเรียนรู้ในครั้งนี้อยู่ที่บ้านในสอย ตำบลปางหมู อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน อาหารที่ได้ชิมอร่อยมาก มีความเรียบง่าย ใช้วัตถุดิบที่หาได้ทั่วไปในท้องถิ่น การปรุงไม่ซับซ้อน แต่รสชาติดีมาก อาหารจานแรกที่อยากจะแนะนำให้รู้จักคือ “ข้าวส้ม”

    ข้าวส้มเป็นอาหารที่ทำง่าย อร่อย พกสะดวก คงเริ่มอยากรู้กันแล้วใช่ไหมคะ ว่าพกสะดวกยังไง และส้มนี้คือสีส้มหรือรสส้มกันแน่ ตามไปดูส่วนผสมและวิธีทำกันเลยค่ะ

    วัตถุดิบ 1.ข้าวเจ้าหุงสุก 2.เกลือ 3.มะเขือเทศ 4.กะปิ 5.หอมเจียวพร้อมน้ำมัน 6.หมูบด (จะใส่หรือไม่ใส่ก็ได้)

    วิธีทำ     ซอยมะเขือเทศให้เป็นชิ้นเล็กๆ นำมาต้มให้เละ พอเดือดใส่กะปิ เกลือ และใส่น้ำพอประมาณ คนให้เข้ากัน จากนั้นใส่ข้าวเจ้าหุงสุกที่เตรียมไว้ คลุกเคล้าให้เข้ากัน ใส่หอมเจียว พอข้าวเริ่มเย็นลงก็ปั้นเป็นก้อนกลมขนาดประมาณลูกปิงปองเป็นอันเสร็จ

    ง่ายมากเลยใช่ไหมคะ ตอนได้ชิมครั้งแรกถึงกับติดใจ รสชาติถูกปาก อร่อย เรียบง่าย ได้ประโยชน์ และพกได้จริง พี่ ๆ ไทใหญ่ที่สอนทำบอกว่า เวลาจะไปทำไร่ทำสวน ก็จะทำข้าวส้มไปแบบนี้ แล้วค่อยไปหาเก็บผักเอาตามหัวไร่ปลายนาหรือระหว่างทางก็สะดวกดี และอิ่มอร่อย บางบ้านก็จะนิยมกินกับถั่วเน่า โดยนำถั่วเน่าไปปิ้งก่อน เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมและเพิ่มรสชาติให้กลมกล่อมยิ่งขึ้น

     “ข้าวส้ม” ถือเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมอาหารที่เป็นที่รู้จักกันมานานของชาวแม่ฮ่องสอน และใครที่มาเยือนเมืองสามหมอกควรจะได้ชิมสักครั้งค่ะ

เรื่อง Writer

พี่แอน

ภาพ Photography

แอน

ททท สำนักงานแม่ฮ่องสอน